afb. A.F.A.M. Wetzer, 4 augustus 2007
Verwersstraat 35
Het Fortuyn
De naam van het bakkerspand is "Het Fortuyn". Het eerste pand verbrandde tijdens de grote brand van 13 juni 1463 die toen begon in "De Groote Ketel" (op de plaats waar nu het hek van het Noord-Brabants Museum is). De zijmuren zijn uit de 17e eeuw en de voorgevel uit de 19e eeuw. Daar achter op Waterstraat 2 staat "Het Klein Fortuin".
Kring Vrienden 's-Hertogenbosch
Achter de voorgevel
Bakker van Het Fortuyn
door Henny Molhuysen|
In de Verwersstraat vind je op de hoek met de Waterstraat een bakker. Opmerkelijk? Nee, want in vroeger tijd was het voor een bakker verplicht op de hoek van een straat zijn ambacht uit te oefenen. Dat betekent dat er waarschijnlijk al zeer lang een bakker gevestigd was achter de voorgevel van: Verwersstraat 35. In de middeleeuwse stad 's-Hertogenbosch stonden veel houten huizen met rieten daken. Dat kon zeer brandgevaarlijk zijn. Dat betekende dat huizen waar met open vuur gewerkt werd niet in een rij mochten staan, maar op een hoek. Dat leverde minder gevaar op voor de omgeving. Het hoekpand Verwersstraat-Waterstraat heet Het Fortuyn. Het achter dit huis gelegen pandje, Het Klein Fortuintje, is al lang bij de zaak getrokken. Al eeuwenlang is hier een bakkerij gevestigd geweest. De oudste ons bekende bakker is Amelis Jap, die op het eind van de veertiende eeuw hier zijn brood bakte. Er werd op een veilige manier gebakken: het vuur kreeg geen kans andere huizen te verwoesten. Maar toch werd het gehele pand op 13 juni 1463 vernield, toen in een twee huizen verder in de straat gelegen pand, De Grote Ketel, brand uitbrak die een groot deel van de stad verwoestte. Zelfs het minderbroedersklooster, aan de andere zijde van de Markt gelegen op de hoek van de straat die naar de kloosterorde is genoemd, werd getroffen. Het Fortuyn is na de brand herrezen. Wellicht bevinden zich nog oude bouwfragmenten in de kelder, maar de zijmuren dateren in ieder geval uit de zeventiende eeuw. De voorgevel is twee eeuwen jonger en is ruim honderd jaar oud. In 1773 werd het pand verkocht voor 396 gulden. Een fors bedrag in die tijd! Opmerkelijk is het dat eigenaar Van de Vall eens een achttiende eeuwse gulden terugvond tussen de balken. De munt was in 1709 in Zutphen geslagen en kennelijk door de eigenaar verloren of verstopt. De bakkerij staat nu bekend als Bakkerij Maas. Volgens de overlevering was in 1842 een kamermeisje van 'De Drie Zwaantjes' uit Sint-Michielsgestel zwanger geraakt van koning Willem II. De blozende baby kreeg de familienaam Maas - zo gaat het verhaal verder - van het Oranjegeld werd in 's-Hertogenbosch een bakkerij gekocht: Willem bakte ze bruin en zijn zoon werd bakker! In 1946 nam de familie Van de Vall de bakkerij over. Vanzelfsprekend zijn er ook de bekende worstebroodjes te koop. Dit broodje, een streekgerecht dat alleen in Brabant en Noord-Limburg te koop is, kent een vulling van vijftig procent rundvlees en de andere helft varkensvlees. |
Brabants Dagblad donderdag 10 maart 1994
Mosmans
Verwerstraat
Maas1302. "Het Fortuyn". Het achterhuis (perceel 1303) heet "Het klein Fortuintje". | 68 |
Jan Mosmans, Alph.G.J. Mosmans, Oude namen van huizen en straten te Rijksmonument
Verwersstraat 35
|
Huis met eenvoudige lijstgevel, kroonlijst op klossen, schuiframen, begin 19e eeuw. |
Rijksdienst voor de Monumentenzorg 2004Artikelen
| 1994 |
Henny MolhuysenAchter de voorgevel : Bakker van Het FortuynBrabants Dagblad donderdag 10 maart 1994 (foto) |
Adresboeken
Verwersstraat 35
Verwerstraat A 356 (????)
| 1865 | A. Maas (mr. broodbakker) |
| 1875 | F. van Giessen (2e luit. vierde bataillon) |
Ververstraat A 361 (1880)
| 1881 | A. Maas (mr. broodbakker) |
| 1908 | wed. A. Maas (broodbakkerij) |
Verwersstraat 35 (1909)
| 1910 | wed. A. Maas (broodbakkerij) |
| 1928 | J.D.M. Maas |
| 1943 | A.M.J. Maas (vertegenwoordiger) - Firma A. Maas (brood- en banketbakkerij) - J.D.M. Maas (broodbakker) |
Literatuur en bronnenpublicaties
Hans Boselie en Peter-Jan van der Heijden, Bossche monumenten in beeld (1975) 91
n: vermelding in een voetnoot
Bossche Encyclopedie |